Συνέντευξη
ΟΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
της Sabina Lichtensteiger
1. Γιατί, πιστεύετε, είναι για τους ανθρώπους τόσο σημαντικό να βρουν τις ρίζες τους στον τόπο που γεννήθηκαν και στο πατρικό τους σπίτι;
2. Συνεπώς, ποια σημασία είχε για τους ανθρώπους της Κύπρου η απώλεια των σπιτιών τους το 1974;
3. Ποιοι τρόποι υπάρχουν να επανορθωθεί αυτό το κακό που έγινε;
3Α. Και όσο αφορά τη Δικαιοσύνη;
4. Ποιες διαδικασίες χρειάζονται, ώστε να γίνει η συμφιλίωση πραγματικότητα;
5. Τι πρέπει να γίνει για να δημιουργηθεί εμπιστοσύνη μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων;
6. Ποιες διαδικασίες θα οδηγούσαν τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους σε ειρήνη, χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθούν προβλήματα στο μέλλον;
6Α. Και όσο αφορά το προσωπικό συναισθηματικό επίπεδο;
7. Στην Κύπρο ζουν και κάποιες μειονότητες (Μαρωνίτες, Αρμένιοι, Πόντιοι, έποικοι και Ασιάτες). Μήπως θα μπορούσαν να συνεισφέρουν και αυτοί στη διαδικασία της ειρήνης;
8. Ποιο ρόλο βλέπετε να διαδραματίζει η Εκκλησία σε αυτή τη διαδικασία ειρήνης;
9. Μήπως γνωρίζετε εκπροσώπους της ισλαμικής θρησκείας (και εννοώ κληρικούς, αν μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτή τη λέξη) που συμμερίζονται τις απόψεις σας και είναι ενεργοί στα θέματα της συμφιλίωσης και της ειρήνης;
10. Για σας προσωπικά τι είναι το πιο σημαντικό, και υπάρχει κάτι που ίσως θα θέλατε να κάμετε ακόμα για αυτή τη διαδικασία;
ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Ο άνθρωπος δεν είναι μια μονάδα ξεκομμένη, ένα νησί καταμεσίς στο πέλαγο. Ο άνθρωπος, κυρίως είναι σχέση, είναι κοινωνία.
Συνεπώς, δεν μπορεί να υπάρξει παρά μόνο ως συνέχεια, ως παράδοση. Στα ελληνικά η έννοια του ρήματος παραδίδω προϋποθέτει τουλάχιστον δυο πρόσωπα, αλλά και ένα περιβάλλον, μια ατμόσφαιρα όπου μπορεί να πραγματοποιηθεί αποτελεσματικά αυτή η κληρονόμηση. Και ιδανικό περιβάλλον είναι ο τόπος. Έξω, ας πούμε, από το Ριζοκάρπασο δεν επιτυγχάνεται η ακέραιη κληροδότηση του πολιτισμικού αγαθού που παράχθηκε για αιώνες σ’ αυτό τον τόπο, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι που απομακρύνονται να αισθάνονται τραυματισμένοι και λειψοί. Το πατρικό μας σπίτι ενδεχομένως είναι μια οικονομική αξία· είναι, πολύ περισσότερο, όμως, μια ανεκτίμητη πολιτισμική αξία γιατί είναι το περιβάλλον όπου συντελείται η παράδοση των πιο ιερών θησαυρών.
2. Έχασαν την πολιτισμική συνέχεια του τόπου. Παραμένουν ανεπανόρθωτα τραυματισμένοι και ανεπαρκείς. Αισθάνονται αλλοτριωμένοι, αποξενωμένοι από τα κανάλια μετάδοσης των πιο ουσιαστικών συστατικών της ζωής τους. Πιο συγκεκριμένα, των θεμελίων του ήθους τους, δηλαδή των αρχών διαμόρφωσης της διαρκούς συμπεριφοράς τους, και των αφετηριών των εθίμων τους, δηλαδή των αφορμών έκφρασης των ευκαιριακών εκδηλώσεων του συναισθηματικού κόσμου τους.
3. Μόνο ένας. Η αυτόβουλη-ελεύθερη επιστροφή. Επιστροφή δε σημαίνει υποχρεωτικά εγκατάσταση. Πολλοί άνθρωποι φεύγουν με δική τους απόφαση από το πατρικό τους σπίτι και δημιουργούν το νοικοκυριό τους αλλού. Εκείνο που έχει σημασία είναι η διατήρηση της δυνατότητας να επιστρέψει κανείς εκεί όπου ανήκει.
3Α. Εφόσον κατοχυρωθεί το δικαίωμα της ελεύθερης επιστροφής για όλους, είναι δυνατό να υπάρξουν χίλιες δυο διευθετήσεις, ώστε να μη δημιουργηθούν νέες αδικίες και καινούριοι ξεριζωμοί. Η Δικαιοσύνη θα κριθεί στο μέτρο της ικανότητας της πολιτικής να ρυθμίσει έτσι τα πράγματα, ώστε η δικαίωση των παλαιών θυμάτων να μην προκαλέσει νέες, ανεπιθύμητες παρενέργειες. Πάνω από 230.000 πολίτες της Κύπρου, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, υποχρεώθηκαν με τα γεγονότα του 1964 και του 1974 να μετακινηθούν από τις εστίες τους, και έκτοτε παραμένουν διά της βίας μακριά τους. Η Δικαιοσύνη, λοιπόν, έχει μόνο μια όψη. Κανένας από αυτούς να μην αναγκαστεί να αποξενωθεί διαπαντός από τον τόπο του.
4. Πρώτα πρώτα, ελεύθερη και ανεμπόδιστη επικοινωνία. Κατάργηση κάθε είδους φραγμού που κρατά τους ανθρώπους απομακρυσμένους. Ύστερα, κοινές δραστηριότητες οικονομικού και πολιτιστικού περιεχομένου με στόχο την εξοικείωση, την αλληλοκατανόηση και την ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης. Προαπαιτούμενο, εντούτοις, είναι η βαθύτερη καλλιέργεια πνεύματος συγχώρεσης για τα ολέθρια σφάλματα του παρελθόντος, για τις καταστροφικές επιλογές, κυρίως των ηγεσιών, και των δυο κοινοτήτων στη διάρκεια του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα, στις οποίες οδηγήθηκαν και από τρίτους (αποικιοκράτες και ιμπεριαλιστές) που απέβλεπαν στα δικά τους συμφέροντα.
5. Στο επίπεδο των ηγεσιών, αλλαγή πλεύσης, αλλαγή πολιτικών στόχων και σχεδιασμών. Στο επίπεδο του λαού, πρωταρχικά πίεση προς τις ηγεσίες, και παράλληλα αξιοποίηση κάθε ευκαιρίας για επικοινωνία και κοινές δραστηριότητες. Στο τελευταίο μπορούν να διαδραματίσουν σπουδαίο ρόλο και διεθνείς μη κυβερνητικοί οργανισμοί προαγωγής της ειρήνης με πρωτοβουλίες και χρηματοδοτήσεις.
6. Μια πρόταση λύσης του πολιτικού προβλήματος (καλά μελετημένη και ακριβοδίκαια ζυγισμένη, ώστε να προωθεί το μακροπρόθεσμο συμφέρον ολόκληρου του κυπριακού λαού και όχι μόνο τα στρατηγικά συμφέροντα των ξένων) που θα εγκαθιστούσε ένα βιώσιμο σύστημα διακυβέρνησης στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια τέτοια πρόταση θα γίνει αποδεκτή από όλους αν εγγυάται την ασφάλεια, δηλαδή το αγαθό που στερήθηκαν όλοι οι κύπριοι πολίτες τις τελευταίες δεκαετίες, και τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κάθε προσώπου που νόμιμα θα διαμένει στην Κύπρο.
6Α. Είπαμε· καλλιέργεια πνεύματος συγχώρεσης. Πρέπει να χωρέσουμε σ’ αυτό το νησί όλοι όσοι το έχουμε δικό μας, και μάλιστα μαζί. Τα εγκλήματα που διεπράχθησαν στο παρελθόν άνοιξαν χάσματα ανάμεσα στους ανθρώπους, αλλά τίποτε δεν είναι πιο δυνατό από τη θέληση για συγ-χώρεση. Δε χρειάζεται να ξεχάσουμε, πράγμα, άλλωστε, αδύνατο. Χρειάζεται να υπερβούμε τις πικρίες και τις ενοχές, και στη θέση τους να στήσουμε γέφυρες· να ξεπεράσουμε τις μνήμες που μας πονάνε και να κοιτάξουμε το μέλλον με θετικές προσδοκίες. Είναι ζήτημα απόφασης. Η πολιτισμική συγγένεια όλων των νόμιμων κατοίκων της Κύπρου που σφυρηλατήθηκε τον παλιό καιρό μπορεί να ξαναβγεί στην επιφάνεια.
7. Βέβαια, αλλά ο ρόλος τους είναι ανάλογος του ποσοστού τους στο σύνολο του νόμιμου πληθυσμού. Άλλωστε, οι αναγνωρισμένες μειονότητες (Αρμένιοι, Μαρωνίτες και Λατίνοι) έχουν από το 1960 ταυτίσει την πολιτική τους ταυτότητα με τους Ελληνοκύπριους. Αναφορικά με τους «έποικους» πρέπει να λεχθεί ότι αποτελούν σοβαρό μέρος του προβλήματος, και, συνεπώς, δεν είναι ούτε εύκολο ούτε εφικτό να αποτελέσουν θετικό παράγοντα στη διαδικασία της ειρήνης.
8. Δυστυχώς, η διοίκηση της κυπριακής Εκκλησίας και στο παρελθόν και σήμερα δε διεδραμάτισε τον αναμενόμενο θετικό ρόλο. Πολλές φορές ηγέτες της εξάπτουν το φανατισμό. Όμως, τα τελευταία χρόνια, φωτισμένοι κληρικοί πήραν πρωτοβουλίες που ανατρέπουν την ως πρόσφατα κατάσταση. Ήδη, για παράδειγμα, και οι μουσουμάνοι του κατεχόμενου βορρά αναγνωρίζουν στο πρόσωπο του Μητροπολίτη Μόρφου έναν ειλικρινή φίλο. Αν, λοιπόν, η Εκκλησία κατορθώσει να αρθρώσει λόγο καταλλαγής και φιλαλληλίας, που άλλωστε είναι ο ζωτικός της λόγος, θα πρωταγωνιστήσει στην υπέρβαση της καχυποψίας λόγω διαφορετικότητας, και στη δημιουργία συνθηκών πραγματικής και αδιασάλευτης ειρήνης για όλους.
9. Οι κληρικοί του Ισλάμ στην Κύπρο σήμερα είναι στη μέγιστη πλειοψηφία τους ξένοι. Οι μουσουλμάνοι της Κύπρου δεν υπήρξαν ποτέ φανατικοί ή ιδιαίτερα προσηλωμένοι στις θρησκευτικές επιταγές του Ισλάμ. Πάρα πολύ λίγοι γίνονται κληρικοί, με αποτέλεσμα οι θρησκευτικές ανάγκες να απαιτούν εισαγωγή Τούρκων ιερωμένων οι οποίοι, ως επί το πλείστον, παραμένουν αποξενωμένοι από τον κόσμο που τους περιβάλλει. Ο ρόλος τους είναι ουσιαστικά υποβαθμισμένος. Προσπάθειές μας τα τελευταία χρόνια να βρούμε συνομιλητές ανάμεσά τους δεν απέδωσαν. Αντίθετα, μας υποδείχθηκε ευγενικά ότι ουδένα εκπροσωπούν. Τώρα, αν βγούμε από το στενό κυπριακό χώρο, υπάρχουν πράγματι φωτισμένοι εκπρόσωποι του Ισλάμ που θα μπορούσαν, ενδεχομένως, να συμβάλουν στην αλληλοκατανόηση και την αμοιβαία αποδοχή. Πριν λίγο καιρό, για παράδειγμα, βρέθηκε στην Κύπρο ο μουφτής της Ρόδου, και δεν πέρασε απαρατήρητη η παρουσία του.
10. Αισθάνομαι ότι ως άνθρωπος, ως εκπαιδευτικός και ως κληρικός οφείλω να εκμεταλλεύομαι, αλλά και να δημιουργώ ευκαιρίες, ώστε χριστιανοί και μουσουλμάνοι του νησιού μας να εξασφαλίσουν ένα μέλλον ειρήνης και ολόπλευρης ανάπτυξης. Το πιο σημαντικό είναι να διαμορφώσουμε, ιδιαίτερα στους νέους, ένα πλέγμα αξιών που θα εδράζεται στις πανανθρώπινες εκδηλώσεις της Αγάπης.
ΟΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
της Sabina Lichtensteiger
1. Γιατί, πιστεύετε, είναι για τους ανθρώπους τόσο σημαντικό να βρουν τις ρίζες τους στον τόπο που γεννήθηκαν και στο πατρικό τους σπίτι;
2. Συνεπώς, ποια σημασία είχε για τους ανθρώπους της Κύπρου η απώλεια των σπιτιών τους το 1974;
3. Ποιοι τρόποι υπάρχουν να επανορθωθεί αυτό το κακό που έγινε;
3Α. Και όσο αφορά τη Δικαιοσύνη;
4. Ποιες διαδικασίες χρειάζονται, ώστε να γίνει η συμφιλίωση πραγματικότητα;
5. Τι πρέπει να γίνει για να δημιουργηθεί εμπιστοσύνη μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων;
6. Ποιες διαδικασίες θα οδηγούσαν τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους σε ειρήνη, χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθούν προβλήματα στο μέλλον;
6Α. Και όσο αφορά το προσωπικό συναισθηματικό επίπεδο;
7. Στην Κύπρο ζουν και κάποιες μειονότητες (Μαρωνίτες, Αρμένιοι, Πόντιοι, έποικοι και Ασιάτες). Μήπως θα μπορούσαν να συνεισφέρουν και αυτοί στη διαδικασία της ειρήνης;
8. Ποιο ρόλο βλέπετε να διαδραματίζει η Εκκλησία σε αυτή τη διαδικασία ειρήνης;
9. Μήπως γνωρίζετε εκπροσώπους της ισλαμικής θρησκείας (και εννοώ κληρικούς, αν μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτή τη λέξη) που συμμερίζονται τις απόψεις σας και είναι ενεργοί στα θέματα της συμφιλίωσης και της ειρήνης;
10. Για σας προσωπικά τι είναι το πιο σημαντικό, και υπάρχει κάτι που ίσως θα θέλατε να κάμετε ακόμα για αυτή τη διαδικασία;
ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Ο άνθρωπος δεν είναι μια μονάδα ξεκομμένη, ένα νησί καταμεσίς στο πέλαγο. Ο άνθρωπος, κυρίως είναι σχέση, είναι κοινωνία.
Συνεπώς, δεν μπορεί να υπάρξει παρά μόνο ως συνέχεια, ως παράδοση. Στα ελληνικά η έννοια του ρήματος παραδίδω προϋποθέτει τουλάχιστον δυο πρόσωπα, αλλά και ένα περιβάλλον, μια ατμόσφαιρα όπου μπορεί να πραγματοποιηθεί αποτελεσματικά αυτή η κληρονόμηση. Και ιδανικό περιβάλλον είναι ο τόπος. Έξω, ας πούμε, από το Ριζοκάρπασο δεν επιτυγχάνεται η ακέραιη κληροδότηση του πολιτισμικού αγαθού που παράχθηκε για αιώνες σ’ αυτό τον τόπο, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι που απομακρύνονται να αισθάνονται τραυματισμένοι και λειψοί. Το πατρικό μας σπίτι ενδεχομένως είναι μια οικονομική αξία· είναι, πολύ περισσότερο, όμως, μια ανεκτίμητη πολιτισμική αξία γιατί είναι το περιβάλλον όπου συντελείται η παράδοση των πιο ιερών θησαυρών.
2. Έχασαν την πολιτισμική συνέχεια του τόπου. Παραμένουν ανεπανόρθωτα τραυματισμένοι και ανεπαρκείς. Αισθάνονται αλλοτριωμένοι, αποξενωμένοι από τα κανάλια μετάδοσης των πιο ουσιαστικών συστατικών της ζωής τους. Πιο συγκεκριμένα, των θεμελίων του ήθους τους, δηλαδή των αρχών διαμόρφωσης της διαρκούς συμπεριφοράς τους, και των αφετηριών των εθίμων τους, δηλαδή των αφορμών έκφρασης των ευκαιριακών εκδηλώσεων του συναισθηματικού κόσμου τους.
3. Μόνο ένας. Η αυτόβουλη-ελεύθερη επιστροφή. Επιστροφή δε σημαίνει υποχρεωτικά εγκατάσταση. Πολλοί άνθρωποι φεύγουν με δική τους απόφαση από το πατρικό τους σπίτι και δημιουργούν το νοικοκυριό τους αλλού. Εκείνο που έχει σημασία είναι η διατήρηση της δυνατότητας να επιστρέψει κανείς εκεί όπου ανήκει.
3Α. Εφόσον κατοχυρωθεί το δικαίωμα της ελεύθερης επιστροφής για όλους, είναι δυνατό να υπάρξουν χίλιες δυο διευθετήσεις, ώστε να μη δημιουργηθούν νέες αδικίες και καινούριοι ξεριζωμοί. Η Δικαιοσύνη θα κριθεί στο μέτρο της ικανότητας της πολιτικής να ρυθμίσει έτσι τα πράγματα, ώστε η δικαίωση των παλαιών θυμάτων να μην προκαλέσει νέες, ανεπιθύμητες παρενέργειες. Πάνω από 230.000 πολίτες της Κύπρου, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, υποχρεώθηκαν με τα γεγονότα του 1964 και του 1974 να μετακινηθούν από τις εστίες τους, και έκτοτε παραμένουν διά της βίας μακριά τους. Η Δικαιοσύνη, λοιπόν, έχει μόνο μια όψη. Κανένας από αυτούς να μην αναγκαστεί να αποξενωθεί διαπαντός από τον τόπο του.
4. Πρώτα πρώτα, ελεύθερη και ανεμπόδιστη επικοινωνία. Κατάργηση κάθε είδους φραγμού που κρατά τους ανθρώπους απομακρυσμένους. Ύστερα, κοινές δραστηριότητες οικονομικού και πολιτιστικού περιεχομένου με στόχο την εξοικείωση, την αλληλοκατανόηση και την ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης. Προαπαιτούμενο, εντούτοις, είναι η βαθύτερη καλλιέργεια πνεύματος συγχώρεσης για τα ολέθρια σφάλματα του παρελθόντος, για τις καταστροφικές επιλογές, κυρίως των ηγεσιών, και των δυο κοινοτήτων στη διάρκεια του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα, στις οποίες οδηγήθηκαν και από τρίτους (αποικιοκράτες και ιμπεριαλιστές) που απέβλεπαν στα δικά τους συμφέροντα.
5. Στο επίπεδο των ηγεσιών, αλλαγή πλεύσης, αλλαγή πολιτικών στόχων και σχεδιασμών. Στο επίπεδο του λαού, πρωταρχικά πίεση προς τις ηγεσίες, και παράλληλα αξιοποίηση κάθε ευκαιρίας για επικοινωνία και κοινές δραστηριότητες. Στο τελευταίο μπορούν να διαδραματίσουν σπουδαίο ρόλο και διεθνείς μη κυβερνητικοί οργανισμοί προαγωγής της ειρήνης με πρωτοβουλίες και χρηματοδοτήσεις.
6. Μια πρόταση λύσης του πολιτικού προβλήματος (καλά μελετημένη και ακριβοδίκαια ζυγισμένη, ώστε να προωθεί το μακροπρόθεσμο συμφέρον ολόκληρου του κυπριακού λαού και όχι μόνο τα στρατηγικά συμφέροντα των ξένων) που θα εγκαθιστούσε ένα βιώσιμο σύστημα διακυβέρνησης στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια τέτοια πρόταση θα γίνει αποδεκτή από όλους αν εγγυάται την ασφάλεια, δηλαδή το αγαθό που στερήθηκαν όλοι οι κύπριοι πολίτες τις τελευταίες δεκαετίες, και τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κάθε προσώπου που νόμιμα θα διαμένει στην Κύπρο.
6Α. Είπαμε· καλλιέργεια πνεύματος συγχώρεσης. Πρέπει να χωρέσουμε σ’ αυτό το νησί όλοι όσοι το έχουμε δικό μας, και μάλιστα μαζί. Τα εγκλήματα που διεπράχθησαν στο παρελθόν άνοιξαν χάσματα ανάμεσα στους ανθρώπους, αλλά τίποτε δεν είναι πιο δυνατό από τη θέληση για συγ-χώρεση. Δε χρειάζεται να ξεχάσουμε, πράγμα, άλλωστε, αδύνατο. Χρειάζεται να υπερβούμε τις πικρίες και τις ενοχές, και στη θέση τους να στήσουμε γέφυρες· να ξεπεράσουμε τις μνήμες που μας πονάνε και να κοιτάξουμε το μέλλον με θετικές προσδοκίες. Είναι ζήτημα απόφασης. Η πολιτισμική συγγένεια όλων των νόμιμων κατοίκων της Κύπρου που σφυρηλατήθηκε τον παλιό καιρό μπορεί να ξαναβγεί στην επιφάνεια.
7. Βέβαια, αλλά ο ρόλος τους είναι ανάλογος του ποσοστού τους στο σύνολο του νόμιμου πληθυσμού. Άλλωστε, οι αναγνωρισμένες μειονότητες (Αρμένιοι, Μαρωνίτες και Λατίνοι) έχουν από το 1960 ταυτίσει την πολιτική τους ταυτότητα με τους Ελληνοκύπριους. Αναφορικά με τους «έποικους» πρέπει να λεχθεί ότι αποτελούν σοβαρό μέρος του προβλήματος, και, συνεπώς, δεν είναι ούτε εύκολο ούτε εφικτό να αποτελέσουν θετικό παράγοντα στη διαδικασία της ειρήνης.
8. Δυστυχώς, η διοίκηση της κυπριακής Εκκλησίας και στο παρελθόν και σήμερα δε διεδραμάτισε τον αναμενόμενο θετικό ρόλο. Πολλές φορές ηγέτες της εξάπτουν το φανατισμό. Όμως, τα τελευταία χρόνια, φωτισμένοι κληρικοί πήραν πρωτοβουλίες που ανατρέπουν την ως πρόσφατα κατάσταση. Ήδη, για παράδειγμα, και οι μουσουμάνοι του κατεχόμενου βορρά αναγνωρίζουν στο πρόσωπο του Μητροπολίτη Μόρφου έναν ειλικρινή φίλο. Αν, λοιπόν, η Εκκλησία κατορθώσει να αρθρώσει λόγο καταλλαγής και φιλαλληλίας, που άλλωστε είναι ο ζωτικός της λόγος, θα πρωταγωνιστήσει στην υπέρβαση της καχυποψίας λόγω διαφορετικότητας, και στη δημιουργία συνθηκών πραγματικής και αδιασάλευτης ειρήνης για όλους.
9. Οι κληρικοί του Ισλάμ στην Κύπρο σήμερα είναι στη μέγιστη πλειοψηφία τους ξένοι. Οι μουσουλμάνοι της Κύπρου δεν υπήρξαν ποτέ φανατικοί ή ιδιαίτερα προσηλωμένοι στις θρησκευτικές επιταγές του Ισλάμ. Πάρα πολύ λίγοι γίνονται κληρικοί, με αποτέλεσμα οι θρησκευτικές ανάγκες να απαιτούν εισαγωγή Τούρκων ιερωμένων οι οποίοι, ως επί το πλείστον, παραμένουν αποξενωμένοι από τον κόσμο που τους περιβάλλει. Ο ρόλος τους είναι ουσιαστικά υποβαθμισμένος. Προσπάθειές μας τα τελευταία χρόνια να βρούμε συνομιλητές ανάμεσά τους δεν απέδωσαν. Αντίθετα, μας υποδείχθηκε ευγενικά ότι ουδένα εκπροσωπούν. Τώρα, αν βγούμε από το στενό κυπριακό χώρο, υπάρχουν πράγματι φωτισμένοι εκπρόσωποι του Ισλάμ που θα μπορούσαν, ενδεχομένως, να συμβάλουν στην αλληλοκατανόηση και την αμοιβαία αποδοχή. Πριν λίγο καιρό, για παράδειγμα, βρέθηκε στην Κύπρο ο μουφτής της Ρόδου, και δεν πέρασε απαρατήρητη η παρουσία του.
10. Αισθάνομαι ότι ως άνθρωπος, ως εκπαιδευτικός και ως κληρικός οφείλω να εκμεταλλεύομαι, αλλά και να δημιουργώ ευκαιρίες, ώστε χριστιανοί και μουσουλμάνοι του νησιού μας να εξασφαλίσουν ένα μέλλον ειρήνης και ολόπλευρης ανάπτυξης. Το πιο σημαντικό είναι να διαμορφώσουμε, ιδιαίτερα στους νέους, ένα πλέγμα αξιών που θα εδράζεται στις πανανθρώπινες εκδηλώσεις της Αγάπης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου